„Jeśli znikną pszczoły, człowiekowi zostaną cztery lata życia”. Tak lata temu mówił wybitny naukowiec Albert Einstein. W ciągu ostatniego roku można było się spotkać z ogromem akcji związanych z ratowaniem pszczelich żyć, bowiem zaobserwowano, że jest ich coraz mniej. Ale czemu tak właściwie pszczoły giną? Czy nie powinniśmy najpierw poznać przyczyny by móc zacząć działać?
Czemu pszczoły są ważne?
Te niepozorne stworzenia, maleńki gatunek prostych owadów, są jednym z podstawowych filarów, na którym utrzymuje się ludzkie społeczeństwo, ale też i ludzkie życie. Aż jeden na trzy posiłki, które spożywamy, ląduje na naszych stołach wyłącznie dzięki pszczołom. Pomyślcie o jakimkolwiek daniu, na przykład klasycznym spaghetti z mięsno-pomidorowym sosem. Pszczoły zapylają rośliny, dzięki czemu mogą się one rozmnażać i rosnąć. Gdyby wyginęły, tysiące gatunków roślin wyginęłyby razem z nimi. Bez pszczół nie mielibyśmy pomidorów, ale także makaronu, który robiony jest z pszenicy, czy nawet mięsnych, wieprzowych klopsików, bo przecież pasza dla świń, to również zboża. Ponadto, pszczoły mają też ogromny wpływ na ekonomię. Wartość roślin zapylanych przez nie, co roku w dolarach wynosi około 265 miliardów.
Co się dzieje z pszczołami?
W przeciągu ostatnich dziesięcioleci, populacja pszczół na świecie drastycznie spadła. Pszczelarze z całego świata zanotowali spadek liczności swoich kolonii od 30 do aż 90%. Czym mogło być to spowodowane? Od 2006 roku obserwujemy zjawisko nazwane „masowym ginięciem pszczół”, jednak nie jest jednoznacznie powiedziane, co to wyginięcie spowodowało.
Śmiercionośne roztocza
Pszczoły wbrew pozorom są niezwykle delikatne. Jednym z ich głównych wrogów są roztocza Acarapis woodi, atakujące przewody oddechowe pszczół. Składają w nich swoje jaja i żywią się płynami wewnętrznymi swoich ofiar. Całe swoje życie spędzają w pszczelim organizmie, znacząco go osłabiając, i w końcu powodując śmierć żywiciela. Równie śmiertelne są roztocza zwane „niszczycielami”, po łacinie Varroa. Żeńska roztocza wchodzi do heksagonalnej, pszczelej komórki, gdzie składa jaja na pszczelej larwie, w krótkim okresie czasu między jej przepoczwarzeniem a zamknięciem komórki woskiem przez dorosłe pszczoły. Kiedy z jaj wykluwają się młode, żywią się wraz z matką na rozwijającym się ciele pszczoły. Osłabia ją to tak bardzo, że po tym jak dojrzeje, nie jest w stanie przegryźć się przez woskową osłonkę komórki. Roztocza rozmnażają się tak szybko, że mogą wybić populację całego ula w zaledwie kilka miesięcy. Co gorsza, roztocza są nosicielami śmiertelnych dla pszczół wirusów.
Zgubny postęp
Pewnie sądzicie, że pszczoły powinny wiedzieć jak radzić sobie z naturalnymi zagrożeniami takimi jak roztocza, wirusy czy grzyby. Oczywiście tak jest, ale tylko, jeśli pszczoły są zdrowe. W latach 90 na rynek insektycydów wprowadzono nowe substancje, pochodzące z tej samej rodziny, co nikotyna, neonikotynoidy, będące zabójcze dla pszczół. Atakują one insekty poprzez uszkadzanie ich systemu nerwowego, i są obecnie najszerzej używanym insektycydem na świecie. W USA używa się ich przy 90% plantacji kukurydzy i rzepaku, a także w przypadku większości i innych roślin. Pszczoły wchodzą w kontakt z toksyną poprzez zbieranie pyłku lub przez zakażoną wodę, często przenosząc ją do ula, gdzie powoli wybija całą kolonię. Powoduje paraliż, konwulsję i w końcu śmierć. Ponadto uszkadza pamięć pszczoły, tak, że ta zapomina gdzie znajduje się jej ul, gubi się w pełnych kwiatów polach i ginie w samotności. Może to doprowadzić do całkowitego zaburzenia gospodarki ulu, przez co nie jest on w stanie się utrzymać.
Co możemy zrobić?
Oczywiście musimy znaleźć alternatywę dla obecnie używanych insektycydów. Ale przede wszystkim, powinnyśmy kupować więcej produktów pszczelich, tak by wspierać działające ule i pasieki, i pokazać, że miód i pszczoły są potrzebne na rynku konsumenckim. Popularyzować ideę hodowania własnych pszczół i wspierać ludzi, którzy już to robią. No i następnym razem, gdy latem będziecie siedzieć z rodziną w ogrodzie, przykryjcie ciasto siatką, trzymajcie napoje w zamkniętych kartonikach i zanim zgnieciecie osę, która usiadła wam na ramieniu, upewnijcie się, czy aby na pewno nie jest puszystą, pomocną pszczółką.
Komentarze